G1Gothifr. Viterb. in Chro. Cra cius lib.4. Saxoa.ca. 26. G2Lib. 10. c. 35.
hunc bis exustarum ædium reum, Ergo comprehensum sistic iudici. Iudex æquuleo iubet torqueri ipse confessus omnia in rotam conijcitur. Tam admiranda sunt Dei iudicia. Aliud adscribam ex vrna f cunda Cæsarij.G1 Rollo Normanorum Dux, qui Robertus postea vocatus est, nouerat suos in latrocinia, furta, rapinasq; propendere, idcirco seueras de his, leges tulit, quarum metu pollicens sibi omnium securitatem, iussit Rusticos intrepidè Rusticani operis instrumenta in agris relinquere. Quidam ex agricolis domum reuersus, ab importuna vxore rogatus, cur instrumenta non apportaret, Ducis præceptum obiecit, at illa furtim ex agro instrumenta subduxit, et abscondit vt maritum redderet cautiorem: reuersus vir in agrum, vbi non reperit quæ reliquerat, rem adloci præsectum defert, ille ad Ducem: vocatus à Duce rusticus pre (11) tium accipit amissorum, iubetur Præsectus ignis purgatione adhibita furem explorare, primus conatus irritus fuit, nam iguis furem non prodidit, licet omnes Rustici subijssent scrutinium. Tum Dux versus ad Episcopum. Deus, inquit, Christianorum, si est conscius secretorum, cur furem non prodit? Episcopus adhuc non benè firmatum in religione non corripuit, sed causam prætendit, quia ignis nondum furem attigisset, iubetur dilige (02) tius inquirere, Præfectus e (02) t apud Vicinas illas inquirit Villas, nec quisquam repertus est. Vocatus à Duce Rusticus, an cur indicarit, rem in agro esse, rogatur, ille, nemini præterquam vxori dixisse resp. Vxor quæstionibus admora, furtum fatetur; tu (05) Dux marito, clam vocato, sciebas, inquit, vxorem furacem esse, an non? ille, sciebam, ait; cui Dux, cur ergo, aut non puniuisti, aut non indicasti? Ergo iussit ambos suspendi, et hac seueritate legem sanxit. Memoriæ etiam occurrit factum Catholici Hispani.G2 Arianum Gottum tempore Le uigildi ad probationem ignis prouocantis; cum enim verbis et rationibus nihil prosiceret; est, ait, digito meo annulus aureus, ego eum in ignem iaceo, tu candentem collige: proiectumq; inter prunas annulum, ita igniri permissit, vt ei similis cerneretur, conuersusque ad hæreticum, ait; si vera est prosequutio tua sume eum ab igne, illo autem resistente, ait. Immensa Trinitas Deus, si quid indignum te credo, ostende, certè si recta est fides mea, nihil mihipræualebunt hæc sæua incendia, et ablatum ab igue annuium, diutissimè palma sustinuit, et nihil nocuit. Hæc non suit iudiciaria inquisitio, sed contestatio veræ, ac sinceræ fidei. Legimus de Roberto Cantuariensi Episcopo, cum Regi Eduardo
G1lib.2. Not ueg. c.27. G2Grep. lib. de gloria Confesser cap. 14.
persuasisset, vt Emmam matrem adigeret, ob suspicionem stupri cum Aduino Vintoniensi Episcopo, commissi, ad hunc se modum expurgaret, et ea igne maneret illæsa, timore correptam, incontinentem ex Anglia fugisse, ibique breui animimærore contabuisse. G1 In vita B. Ioannis Elemosinarij mense Iunij legitur, Leuntium cum ægrotaret, et præsæntiret mortem appropinquantem coram plurimis iussisse adferri turribulum plenum candentibus carbonibus, et eos accepisse carbones, et insudisse in sinum, et omnibus audientibus dixisse. Benedictus Deus, qui olim Rubum conseruauit incombustum, is mihi sit testis sidelis, quod quemadmodum meas vestes non attigit, hæc quæ est in igne vrendi vis, ita nec ego attigi mulierem toto tempore vitæ meæ. Idem iudicium in Callia subiuit B. Briccius, B. Martini in sede Turonensi successor: hunc enim populus reum agebat stupri cum muliere Religiosæ professionis commissi, quæ linteamina Episcopilauare solita erat, et ex aliquo improbo pepererat. Briccius iussit ipsum infantem nondum menstruum in medium adduci, et coram populo interrogauit, num ipse pater eius foret? Resp. infans, eum non esse, sed alium, quem non nominauit. Fiebant hæc virtute Diuma, sed plebs dæmonis operæ adscribebat, prunis itaq; ardentibus biretum implet Briccius, et tota defert v be illæsus, se sic à libidinis carnalis flagitio alienum prosessus, quemad modum flammis vestimentum intactum. Petrus Massiliensis Presbyter suspectus de hæresi Antiochie (11) ipso die parasceues, sacrosanctam Christi Domini Lanceam gestans manu, nudus corpore, per congeriem latam lignorum ardentem, mediosque ignes illæsus euasit. G2Poppo Danus Presbyter in fidei Christianæ probationem vestem prius cera copiosa illeuit, eamq; indutus in medio populi circulo sic se in flammam intulit, et perstitit sine vllo doloris sensu (quod sanctè affirmabat) donec vestis tota corpori circumfusa, intacta flammis cute in fauillas redigeretur, eo permoto miraculo Dani, duelli purgatione sublata, ignis purgationem introduxerunt.G3 A Theodoro Lectore historia refertur huiusmodi. Tempore Martiani duos Episcopos, vnum catholicum, Arianum alterum, principio verbis disputasse de sidei dogmate controuerso, deinde catholicum conditionem concertatori proposuisse, vt vanis disceptationibus prætermissis, rogum iguis secum ingrederetur, et sidei suæ veritatem vterque hoc indicio Deo comprobaret test,
G1Polilor. Virgil.lib. 2. histor. Anglicar. G2Paulus Fmil. hist. franc. lib. 4. G3Crantzius lib. 3. metrop.e.43.
denique Arianum detrectasse ingredi, Orthodoxum nihil moratum, ingressumq; ex ipso rogo multis disseruisse, et nec minimum vstulatum egressum fuisse, vera narratio, sed res non sub Martiano, vt aiunt aliqui, sed sub Anastasio accidit, vt melius à Cedreno, et Nicephoro proditum est. lib. 15. cap. 23. Petrus Archiepiscopus Florentmus, accusatus symoniæ, quòd pecunia dignitate potitus esset, co (04) stituto publico die purgationis per ignem. In publico duæ lignorum strues, longitudinis decem pedum, latitudinis quinque, altitudinis quatuor cum dimidio factæ sunt: inter vtrasque semita erat latitudinis vnius btachij ardentibus prunis strata. Facto ipso die sacro, et inuocato Dei auxilio ad eius innocentiam demonstrandam ingreditur per medios igmum globos, flamma in altum ascendente, calcatq; ardentes prunas, quæ erantin via, inter lignorum strues accensas, et cum vellet per easdem flammas reuerti, neque corpori, neque vestimentis vllo adustionis signo inhærente, à populo retinetur, illæsusque egreditur, et sic populus edoctus fuitrei veritatem.G1 Vide quam mirabilis Deus in sanctis suis. Cæsarius Cisterciensis hæc refert. In Cameraco Ciuitate Episcopali infra quinquennium hoc plures he (11) retici comprehe (02) si sunt, qui omnes timore mortis suam persidiam negauerunt. Missus est ab Episcopo Clericus, qui negantes per candens ferrum examinaret, adustos hæreticos esse sententiaret, examinati sunt omnes, et omnes combusti sunt, qui cum traherentur ad p nam, vnus ex eis nobilis sanguine reseruatur à Clerico ad vitam, si fortè illum quoquo modo reducere posset ad p nitentiam, cui sic dixit. Homo nobilis es, misereor tui, et compatior animæ tuæ, rogo, et moneo, vt adhuc de tanta persidia rescipiscas, et de errore ad veritatem redeas, ne per mortem temporalem, æternam ne incurras mortem; ad hæcille resp. Anvs sebe proçitai pes svtooliy. Experimento didici me errasse, si sera p nitentia mihi prodesse posset, non renuerem consiteri: cui cum ille diceret, p nitentiam veram nunquam esse seram, vocauit Sacerdotem, confessus est homo errorem suum ex toto corde, Deo promittens, si vita concederetur satisfactionem. Vt autem pius Dominus vim odenderet confessionis, mox, vt pænitens ce (11) pit peccata sua consiteri, ce (11) pit et ipsa combustura in manu pe (11) nitentis paulatim minui, que (11) in tantum, et aspiciente decreuit, in quantum co fessio prosecit: Medietate confessionis peracta, media pars plage (11) est sanata, vt autem confessionem totam compleuit, et virtus ipsa confessionis combusturam, tam in colore, quàm in dolore deleuit, et manus pristinam sanitatem recepit. Vocatus est
G1Guicciar. lib. 3. et Volater. in antrop. eu (05) ijs quæ phij comi neus libr. 8. histor. c. 19. qui tempore ille vixit. Lib.3. mi racul.cap. 16. et 17.
vir à iudice ad ignem, ad quem Clericus, quare eum vocatis? vt ardeat, inquit, eo quòd in examinatione combustus sit, tunc clericus ostendens manum eius sanissimam liberamt eum à p nis, ce (11) teris igne consumptis. Magister Conradus Abbati recensuit sequens exemplum, quod ante paucos annos apud Argentinam recordabatur accidisse. Decem he (11) retici in eadem Ciuitate Argentine (11) , que (11) et Stransburgh comprehensi sunt, qui cum negarent, per iudicium candetis ferri conuicti, sententia incendij sunt damnati. Die statuto, cum ducerentur ad ignem, quidam ex comitantibus vni illorum dicebat, miser damnatus es, age vel nunc p nitentiam peccata tua confitendo, ne post incendia corporis, que (11) momentanea sunt, animam tuam ignis gehennalis e (11) ternaliter comburat, cui cum ille diceret considero quidem me errasse, sed timeo p nitentiam tante (11) necessitatis minus acceptam esse Deo, Respon.ex corde tantum confitere, Deus est misericors, et pe (11) nitentiam suscipiet, mira res: mox enim, vt homo confessus est perfidiam, manus eius plenam accepit sanitatem; tardante eo in confessione, cum à Iudice vocaretur ad p nam Confessor eius Iudici respond. Non est iustu (05) , vt homo innocens damnetur iniustè, in cuius manu dum nullum combustionis vestigium reperiretur, dimissus est. Habebat idem homo vxorem non longè à Ciuitate, manentem, horum que dicta sunt prorsus ignaram, ad quam cum venisset gaudens, dixissetque Benedictus Deus, qui liberauit me hodie ab interitu corporis, et animæ, causam eiexponens, Respon. illa; quid fecisti ò miserrime? quid egisti? vt quid propter momentaneum dolorem recessisti à side tua sana, et sancta? magis debueras si fieri posset centies corpus tuum incendijs subijcere, quàm à tam probata side semel recedere: sed quem non seducat vox serpentina? Immemor ilie beneficij sibi Diuinitus collati, immemor tam euidentis miraculi consilio vxoris, acquieuit, et errorem pristinum resumpsit: Deus verò non immemor vindictæ pro tanta ingratitudine, manum plagauit vtriusque, renouatum est incendium in manu hæretici, et quia coniux auctrix extitit resumpti erroris, consors facta est recidiuiui doloris. Tam vehemens erat incendium, vt ossa manuu (05) m penetraret, et cum vti non auderent clamoribus in villa. qnos vis extorsit doloris, fugerunt in nemus vicinum, illic vt lupi vlulantes, quid verbis immorer? proditi sunt, in Ciuitatem reducti sunt, simulq; in ignem nondum planè extinctum missi, et in cinerem redacti. Quid quæso rei? an hæresi flamma, quòd vmbra corpori?
Altero quoque stupendo planè euentu Deus comprobauit, et arreptitio vsus carnifice in hæretico puniendo, stet in ore duorum testium veritas, Bernardi, a videlicet Luxemburgi, et illius vetustioris Tho næ b Brabantini, cuius adscribam verba. Erat circa Cameracum quidam hæreticus astutus valde, qui metuens inquiri, et comburi à fratribus prædicatorum ordinis, qui in dicta Ciuitate eo tempore plurimos comburebant, finxit se arreptum à dæmone, et ob hoc ad Sanctum Aicardum in Aspera, obsessos curare potentem, ligatus ab amicis deductus est vt in eo non hæresim propalatam, sed turiam putarent. Et vt andiuit quidam Clericus à Dæmone obsessus, et ligatus, quòd Eligius Boogris (sta enim vocabatur hæreticus ille) poneretur in loco, subsequente nocte idem Clericus obsessus Diuino nutu solutus est, et aggregans mattas, et stramina, atque Ecclesive scamna super ligatum hæreticum Eligium, cumulauit. Ludum autem, et furias credens ille diffimulat quò ad vsque Clericus ignem de lampade sumens, comburere hæreticum c pit, et tunc hæreticus exclamauit, ad cuius vocem expergefacti custodes, cum ignem extinguere niterentur, clericus arrepto gladio, quem casu iuxta lectum inuenit, omnes violenter abegit, et hæreticum in igne consumpsit, Nec mora, Diuino exacto mdicio, clericus à dæmone liberatus est, et planè sospes apparuit. Cregorius Turonensis narrat historiam de Diacono catholico, cum presbytero Ariano disputante, et ad fidei veritatem comprobandam sic prouocante factis rei veritas approbetur.G1 Succendatur ignis æneus et in feruenti aqua annulus alicuius proijciatur, qui verò eum sustulerit ex vnda seruenti, ille iustitiam consequi comprobetur. conditionem hæreticus accipit, interea Diaconus diffidentia quadam tentatus, vnguentis quibusdam brachium, manumq; illinit, hæreticus negat periculum subire; cum Catholicus brachium liniret, hæreticus vidit vnguentis delibusum, exclamat aduersarium magicis artibus, et præsidijs considere, non fidei, oritur altercatio. His itaque litigantibus, superuenit Diaconus ahus ab Vrbe Rauenna, Hiacintus nomine, sciscitansq; quæ nam esset illa altercatio, vt veritatem cognouit, nec moratus, extracto à vestimentis brachio in æneum dextram mergit, annulus autem, qui iniectus fuerat erat valde leuis, ac paruulus, nec minus ferebatur ab vnda feruenti, quàm vento fieri posse palea, quem diu, multumque quæsitum infra vnius horæ spatium repetit, accendebatur interea vehementer ignis sub dolio, quo validius feruens, non facilè posset assequi annulus à manu
aIn Catha. hære ticoru (05) littera. c. bBoni vaiuersa. lis lib. 2. cap. vlt. G1Libr. 1. de gloriamar tyru c. 1.
quærentis, extractusq; tandem, nihil Diaconus sensit in carne sua sed potius protestatur in imo esse frigidum æneum, in sumn itate vero calorem teporis modici continentem. Quod cernens hæreticus valde consusus inijcit manum audax in æneo dicens præstabit mihi hæc fides mea, iniecta mann protinus vsque 3d ossium internodia omnis caro liquefacta defluxit, et sic altercatio finem accepit. Sanctus Cingulsus Martyr periculum facit de corrupta fide impudicæ eius vxoris, et ad quendam sontem veniunt, ipse, et vxor, et his vocibus vxorem compellat. Multa quidem de te coniux passim f da, indigia natalibus tuis audio, et adhuc mihi quidem certo non constat, vere ne, an falso illa dicanrur. Tum illa, etiam intrepidè inrando falsos de serumores vulgatos, ait, nec vnquam alieno concubitu pollutam. At Cingulfus, Diuina, inquit, piouidentia, quàm nihil fugit; vt se res habeat iam certis declat bit iniditijs. En fons hic positus est, nec frigidus valde, nec immodicè calidus, in huncigitur mitte manum, et è fundo lapillum extrahe, et si quidem à cnlpa es aliena nihil mali patieris, si autem polluta es, non siner Deus latere scelus tuum. Illa Sancti Viri, sicut alios omnes, ita hos quoq; sermones vecordiæ aseribens, incunctanter manum iniecit in sontem. Ecce autem simul atq; lapillum secum retrahere conata est, membris ferè omnibus obrigescit, et in digitis, et brachio, quousque aqua pertigit, abstracta cute, nuda caro cernitur, nihilq; aliud misera, nisi repentinum interitum expectat.G1 Conuictam adulterij vxorem deseruit, nec diu post vxoris hortatu ab Adultero occisus fuit. Desuperstitiosis. Cap. XXIV. Doctrina. Qvi parui faciunt discere ritus superstitiosos, et cos exercere, sciant omnium superstitionum, et vanarum obseruationum inuentorem esse Diabolum; qui principio mundi statim in Idolatriam ferè totum genus humanum pellexit. Quiergo superstitiosas obseruationes colunt, et amant, docent se non Ch isti, sed diaboli discipulos esse, et eius magisterium amare; in eius ludo doctos esse, et alienos à doctrina Ecclesiæ Catholicæ. Sed mirum est aliquem posse his præstigijs se dare, qui norit exitum insælicem Magorum, et præstigiatorum. Inuentos
да не вопрос. Ща, по памяти:
G1Gothifr. Viterb. in Chro. Cra cius lib.4. Saxoa.ca. 26. G2Lib. 10. c. 35.
hunc bis exustarum ædium reum, Ergo comprehensum sistic iudici. Iudex æquuleo iubet torqueri ipse confessus omnia in rotam conijcitur. Tam admiranda sunt Dei iudicia. Aliud adscribam ex vrna f cunda Cæsarij.G1 Rollo Normanorum Dux, qui Robertus postea vocatus est, nouerat suos in latrocinia, furta, rapinasq; propendere, idcirco seueras de his, leges tulit, quarum metu pollicens sibi omnium securitatem, iussit Rusticos intrepidè Rusticani operis instrumenta in agris relinquere. Quidam ex agricolis domum reuersus, ab importuna vxore rogatus, cur instrumenta non apportaret, Ducis præceptum obiecit, at illa furtim ex agro instrumenta subduxit, et abscondit vt maritum redderet cautiorem: reuersus vir in agrum, vbi non reperit quæ reliquerat, rem adloci præsectum defert, ille ad Ducem: vocatus à Duce rusticus pre (11) tium accipit amissorum, iubetur Præsectus ignis purgatione adhibita furem explorare, primus conatus irritus fuit, nam iguis furem non prodidit, licet omnes Rustici subijssent scrutinium. Tum Dux versus ad Episcopum. Deus, inquit, Christianorum, si est conscius secretorum, cur furem non prodit? Episcopus adhuc non benè firmatum in religione non corripuit, sed causam prætendit, quia ignis nondum furem attigisset, iubetur dilige (02) tius inquirere, Præfectus e (02) t apud Vicinas illas inquirit Villas, nec quisquam repertus est. Vocatus à Duce Rusticus, an cur indicarit, rem in agro esse, rogatur, ille, nemini præterquam vxori dixisse resp. Vxor quæstionibus admora, furtum fatetur; tu (05) Dux marito, clam vocato, sciebas, inquit, vxorem furacem esse, an non? ille, sciebam, ait; cui Dux, cur ergo, aut non puniuisti, aut non indicasti? Ergo iussit ambos suspendi, et hac seueritate legem sanxit. Memoriæ etiam occurrit factum Catholici Hispani.G2 Arianum Gottum tempore Le uigildi ad probationem ignis prouocantis; cum enim verbis et rationibus nihil prosiceret; est, ait, digito meo annulus aureus, ego eum in ignem iaceo, tu candentem collige: proiectumq; inter prunas annulum, ita igniri permissit, vt ei similis cerneretur, conuersusque ad hæreticum, ait; si vera est prosequutio tua sume eum ab igne, illo autem resistente, ait. Immensa Trinitas Deus, si quid indignum te credo, ostende, certè si recta est fides mea, nihil mihipræualebunt hæc sæua incendia, et ablatum ab igue annuium, diutissimè palma sustinuit, et nihil nocuit. Hæc non suit iudiciaria inquisitio, sed contestatio veræ, ac sinceræ fidei. Legimus de Roberto Cantuariensi Episcopo, cum Regi Eduardo
G1lib.2. Not ueg. c.27. G2Grep. lib. de gloria Confesser cap. 14.
persuasisset, vt Emmam matrem adigeret, ob suspicionem stupri cum Aduino Vintoniensi Episcopo, commissi, ad hunc se modum expurgaret, et ea igne maneret illæsa, timore correptam, incontinentem ex Anglia fugisse, ibique breui animimærore contabuisse. G1 In vita B. Ioannis Elemosinarij mense Iunij legitur, Leuntium cum ægrotaret, et præsæntiret mortem appropinquantem coram plurimis iussisse adferri turribulum plenum candentibus carbonibus, et eos accepisse carbones, et insudisse in sinum, et omnibus audientibus dixisse. Benedictus Deus, qui olim Rubum conseruauit incombustum, is mihi sit testis sidelis, quod quemadmodum meas vestes non attigit, hæc quæ est in igne vrendi vis, ita nec ego attigi mulierem toto tempore vitæ meæ. Idem iudicium in Callia subiuit B. Briccius, B. Martini in sede Turonensi successor: hunc enim populus reum agebat stupri cum muliere Religiosæ professionis commissi, quæ linteamina Episcopilauare solita erat, et ex aliquo improbo pepererat. Briccius iussit ipsum infantem nondum menstruum in medium adduci, et coram populo interrogauit, num ipse pater eius foret? Resp. infans, eum non esse, sed alium, quem non nominauit. Fiebant hæc virtute Diuma, sed plebs dæmonis operæ adscribebat, prunis itaq; ardentibus biretum implet Briccius, et tota defert v be illæsus, se sic à libidinis carnalis flagitio alienum prosessus, quemad modum flammis vestimentum intactum. Petrus Massiliensis Presbyter suspectus de hæresi Antiochie (11) ipso die parasceues, sacrosanctam Christi Domini Lanceam gestans manu, nudus corpore, per congeriem latam lignorum ardentem, mediosque ignes illæsus euasit. G2Poppo Danus Presbyter in fidei Christianæ probationem vestem prius cera copiosa illeuit, eamq; indutus in medio populi circulo sic se in flammam intulit, et perstitit sine vllo doloris sensu (quod sanctè affirmabat) donec vestis tota corpori circumfusa, intacta flammis cute in fauillas redigeretur, eo permoto miraculo Dani, duelli purgatione sublata, ignis purgationem introduxerunt.G3 A Theodoro Lectore historia refertur huiusmodi. Tempore Martiani duos Episcopos, vnum catholicum, Arianum alterum, principio verbis disputasse de sidei dogmate controuerso, deinde catholicum conditionem concertatori proposuisse, vt vanis disceptationibus prætermissis, rogum iguis secum ingrederetur, et sidei suæ veritatem vterque hoc indicio Deo comprobaret test,
G1Polilor. Virgil.lib. 2. histor. Anglicar. G2Paulus Fmil. hist. franc. lib. 4. G3Crantzius lib. 3. metrop.e.43.
denique Arianum detrectasse ingredi, Orthodoxum nihil moratum, ingressumq; ex ipso rogo multis disseruisse, et nec minimum vstulatum egressum fuisse, vera narratio, sed res non sub Martiano, vt aiunt aliqui, sed sub Anastasio accidit, vt melius à Cedreno, et Nicephoro proditum est. lib. 15. cap. 23. Petrus Archiepiscopus Florentmus, accusatus symoniæ, quòd pecunia dignitate potitus esset, co (04) stituto publico die purgationis per ignem. In publico duæ lignorum strues, longitudinis decem pedum, latitudinis quinque, altitudinis quatuor cum dimidio factæ sunt: inter vtrasque semita erat latitudinis vnius btachij ardentibus prunis strata. Facto ipso die sacro, et inuocato Dei auxilio ad eius innocentiam demonstrandam ingreditur per medios igmum globos, flamma in altum ascendente, calcatq; ardentes prunas, quæ erantin via, inter lignorum strues accensas, et cum vellet per easdem flammas reuerti, neque corpori, neque vestimentis vllo adustionis signo inhærente, à populo retinetur, illæsusque egreditur, et sic populus edoctus fuitrei veritatem.G1 Vide quam mirabilis Deus in sanctis suis. Cæsarius Cisterciensis hæc refert. In Cameraco Ciuitate Episcopali infra quinquennium hoc plures he (11) retici comprehe (02) si sunt, qui omnes timore mortis suam persidiam negauerunt. Missus est ab Episcopo Clericus, qui negantes per candens ferrum examinaret, adustos hæreticos esse sententiaret, examinati sunt omnes, et omnes combusti sunt, qui cum traherentur ad p nam, vnus ex eis nobilis sanguine reseruatur à Clerico ad vitam, si fortè illum quoquo modo reducere posset ad p nitentiam, cui sic dixit. Homo nobilis es, misereor tui, et compatior animæ tuæ, rogo, et moneo, vt adhuc de tanta persidia rescipiscas, et de errore ad veritatem redeas, ne per mortem temporalem, æternam ne incurras mortem; ad hæcille resp. Anvs sebe proçitai pes svtooliy. Experimento didici me errasse, si sera p nitentia mihi prodesse posset, non renuerem consiteri: cui cum ille diceret, p nitentiam veram nunquam esse seram, vocauit Sacerdotem, confessus est homo errorem suum ex toto corde, Deo promittens, si vita concederetur satisfactionem. Vt autem pius Dominus vim odenderet confessionis, mox, vt pænitens ce (11) pit peccata sua consiteri, ce (11) pit et ipsa combustura in manu pe (11) nitentis paulatim minui, que (11) in tantum, et aspiciente decreuit, in quantum co fessio prosecit: Medietate confessionis peracta, media pars plage (11) est sanata, vt autem confessionem totam compleuit, et virtus ipsa confessionis combusturam, tam in colore, quàm in dolore deleuit, et manus pristinam sanitatem recepit. Vocatus est
G1Guicciar. lib. 3. et Volater. in antrop. eu (05) ijs quæ phij comi neus libr. 8. histor. c. 19. qui tempore ille vixit. Lib.3. mi racul.cap. 16. et 17.
vir à iudice ad ignem, ad quem Clericus, quare eum vocatis? vt ardeat, inquit, eo quòd in examinatione combustus sit, tunc clericus ostendens manum eius sanissimam liberamt eum à p nis, ce (11) teris igne consumptis. Magister Conradus Abbati recensuit sequens exemplum, quod ante paucos annos apud Argentinam recordabatur accidisse. Decem he (11) retici in eadem Ciuitate Argentine (11) , que (11) et Stransburgh comprehensi sunt, qui cum negarent, per iudicium candetis ferri conuicti, sententia incendij sunt damnati. Die statuto, cum ducerentur ad ignem, quidam ex comitantibus vni illorum dicebat, miser damnatus es, age vel nunc p nitentiam peccata tua confitendo, ne post incendia corporis, que (11) momentanea sunt, animam tuam ignis gehennalis e (11) ternaliter comburat, cui cum ille diceret considero quidem me errasse, sed timeo p nitentiam tante (11) necessitatis minus acceptam esse Deo, Respon.ex corde tantum confitere, Deus est misericors, et pe (11) nitentiam suscipiet, mira res: mox enim, vt homo confessus est perfidiam, manus eius plenam accepit sanitatem; tardante eo in confessione, cum à Iudice vocaretur ad p nam Confessor eius Iudici respond. Non est iustu (05) , vt homo innocens damnetur iniustè, in cuius manu dum nullum combustionis vestigium reperiretur, dimissus est. Habebat idem homo vxorem non longè à Ciuitate, manentem, horum que dicta sunt prorsus ignaram, ad quam cum venisset gaudens, dixissetque Benedictus Deus, qui liberauit me hodie ab interitu corporis, et animæ, causam eiexponens, Respon. illa; quid fecisti ò miserrime? quid egisti? vt quid propter momentaneum dolorem recessisti à side tua sana, et sancta? magis debueras si fieri posset centies corpus tuum incendijs subijcere, quàm à tam probata side semel recedere: sed quem non seducat vox serpentina? Immemor ilie beneficij sibi Diuinitus collati, immemor tam euidentis miraculi consilio vxoris, acquieuit, et errorem pristinum resumpsit: Deus verò non immemor vindictæ pro tanta ingratitudine, manum plagauit vtriusque, renouatum est incendium in manu hæretici, et quia coniux auctrix extitit resumpti erroris, consors facta est recidiuiui doloris. Tam vehemens erat incendium, vt ossa manuu (05) m penetraret, et cum vti non auderent clamoribus in villa. qnos vis extorsit doloris, fugerunt in nemus vicinum, illic vt lupi vlulantes, quid verbis immorer? proditi sunt, in Ciuitatem reducti sunt, simulq; in ignem nondum planè extinctum missi, et in cinerem redacti. Quid quæso rei? an hæresi flamma, quòd vmbra corpori?
Altero quoque stupendo planè euentu Deus comprobauit, et arreptitio vsus carnifice in hæretico puniendo, stet in ore duorum testium veritas, Bernardi, a videlicet Luxemburgi, et illius vetustioris Tho næ b Brabantini, cuius adscribam verba. Erat circa Cameracum quidam hæreticus astutus valde, qui metuens inquiri, et comburi à fratribus prædicatorum ordinis, qui in dicta Ciuitate eo tempore plurimos comburebant, finxit se arreptum à dæmone, et ob hoc ad Sanctum Aicardum in Aspera, obsessos curare potentem, ligatus ab amicis deductus est vt in eo non hæresim propalatam, sed turiam putarent. Et vt andiuit quidam Clericus à Dæmone obsessus, et ligatus, quòd Eligius Boogris (sta enim vocabatur hæreticus ille) poneretur in loco, subsequente nocte idem Clericus obsessus Diuino nutu solutus est, et aggregans mattas, et stramina, atque Ecclesive scamna super ligatum hæreticum Eligium, cumulauit. Ludum autem, et furias credens ille diffimulat quò ad vsque Clericus ignem de lampade sumens, comburere hæreticum c pit, et tunc hæreticus exclamauit, ad cuius vocem expergefacti custodes, cum ignem extinguere niterentur, clericus arrepto gladio, quem casu iuxta lectum inuenit, omnes violenter abegit, et hæreticum in igne consumpsit, Nec mora, Diuino exacto mdicio, clericus à dæmone liberatus est, et planè sospes apparuit. Cregorius Turonensis narrat historiam de Diacono catholico, cum presbytero Ariano disputante, et ad fidei veritatem comprobandam sic prouocante factis rei veritas approbetur.G1 Succendatur ignis æneus et in feruenti aqua annulus alicuius proijciatur, qui verò eum sustulerit ex vnda seruenti, ille iustitiam consequi comprobetur. conditionem hæreticus accipit, interea Diaconus diffidentia quadam tentatus, vnguentis quibusdam brachium, manumq; illinit, hæreticus negat periculum subire; cum Catholicus brachium liniret, hæreticus vidit vnguentis delibusum, exclamat aduersarium magicis artibus, et præsidijs considere, non fidei, oritur altercatio. His itaque litigantibus, superuenit Diaconus ahus ab Vrbe Rauenna, Hiacintus nomine, sciscitansq; quæ nam esset illa altercatio, vt veritatem cognouit, nec moratus, extracto à vestimentis brachio in æneum dextram mergit, annulus autem, qui iniectus fuerat erat valde leuis, ac paruulus, nec minus ferebatur ab vnda feruenti, quàm vento fieri posse palea, quem diu, multumque quæsitum infra vnius horæ spatium repetit, accendebatur interea vehementer ignis sub dolio, quo validius feruens, non facilè posset assequi annulus à manu
aIn Catha. hære ticoru (05) littera. c. bBoni vaiuersa. lis lib. 2. cap. vlt. G1Libr. 1. de gloriamar tyru c. 1.
quærentis, extractusq; tandem, nihil Diaconus sensit in carne sua sed potius protestatur in imo esse frigidum æneum, in sumn itate vero calorem teporis modici continentem. Quod cernens hæreticus valde consusus inijcit manum audax in æneo dicens præstabit mihi hæc fides mea, iniecta mann protinus vsque 3d ossium internodia omnis caro liquefacta defluxit, et sic altercatio finem accepit. Sanctus Cingulsus Martyr periculum facit de corrupta fide impudicæ eius vxoris, et ad quendam sontem veniunt, ipse, et vxor, et his vocibus vxorem compellat. Multa quidem de te coniux passim f da, indigia natalibus tuis audio, et adhuc mihi quidem certo non constat, vere ne, an falso illa dicanrur. Tum illa, etiam intrepidè inrando falsos de serumores vulgatos, ait, nec vnquam alieno concubitu pollutam. At Cingulfus, Diuina, inquit, piouidentia, quàm nihil fugit; vt se res habeat iam certis declat bit iniditijs. En fons hic positus est, nec frigidus valde, nec immodicè calidus, in huncigitur mitte manum, et è fundo lapillum extrahe, et si quidem à cnlpa es aliena nihil mali patieris, si autem polluta es, non siner Deus latere scelus tuum. Illa Sancti Viri, sicut alios omnes, ita hos quoq; sermones vecordiæ aseribens, incunctanter manum iniecit in sontem. Ecce autem simul atq; lapillum secum retrahere conata est, membris ferè omnibus obrigescit, et in digitis, et brachio, quousque aqua pertigit, abstracta cute, nuda caro cernitur, nihilq; aliud misera, nisi repentinum interitum expectat.G1 Conuictam adulterij vxorem deseruit, nec diu post vxoris hortatu ab Adultero occisus fuit. Desuperstitiosis. Cap. XXIV. Doctrina. Qvi parui faciunt discere ritus superstitiosos, et cos exercere, sciant omnium superstitionum, et vanarum obseruationum inuentorem esse Diabolum; qui principio mundi statim in Idolatriam ferè totum genus humanum pellexit. Quiergo superstitiosas obseruationes colunt, et amant, docent se non Ch isti, sed diaboli discipulos esse, et eius magisterium amare; in eius ludo doctos esse, et alienos à doctrina Ecclesiæ Catholicæ. Sed mirum est aliquem posse his præstigijs se dare, qui norit exitum insælicem Magorum, et præstigiatorum. Inuentos
мог в паре мест ошибиться, уж не обессудь, как запомнил
...что онд п осле оденет ?
оооа°лм одеждд 6Р.*Д ЛJ Л\ЛАДшей
сойдёт... как РДЗ ее РОСТА
ПпЕ
ожи-
ддние
что вудет, если онд оденет его
РУБАШКУ...?.'
;0*е
,о**!
в)
Г
*о-'°л
ЧП'
hunc bis exustarum ædium reum, Ergo comprehensum sistic iudici. Iudex æquuleo iubet torqueri ipse confessus omnia in rotam conijcitur. Tam admiranda sunt Dei iudicia. Aliud adscribam ex vrna f cunda Cæsarij.G1 Rollo Normanorum Dux, qui Robertus postea vocatus est, nouerat suos in latrocinia, furta, rapinasq; propendere, idcirco seueras de his, leges tulit, quarum metu pollicens sibi omnium securitatem, iussit Rusticos intrepidè Rusticani operis instrumenta in agris relinquere. Quidam ex agricolis domum reuersus, ab importuna vxore rogatus, cur instrumenta non apportaret, Ducis præceptum obiecit, at illa furtim ex agro instrumenta subduxit, et abscondit vt maritum redderet cautiorem: reuersus vir in agrum, vbi non reperit quæ reliquerat, rem adloci præsectum defert, ille ad Ducem: vocatus à Duce rusticus pre (11) tium accipit amissorum, iubetur Præsectus ignis purgatione adhibita furem explorare, primus conatus irritus fuit, nam iguis furem non prodidit, licet omnes Rustici subijssent scrutinium. Tum Dux versus ad Episcopum. Deus, inquit, Christianorum, si est conscius secretorum, cur furem non prodit? Episcopus adhuc non benè firmatum in religione non corripuit, sed causam prætendit, quia ignis nondum furem attigisset, iubetur dilige (02) tius inquirere, Præfectus e (02) t apud Vicinas illas inquirit Villas, nec quisquam repertus est. Vocatus à Duce Rusticus, an cur indicarit, rem in agro esse, rogatur, ille, nemini præterquam vxori dixisse resp. Vxor quæstionibus admora, furtum fatetur; tu (05) Dux marito, clam vocato, sciebas, inquit, vxorem furacem esse, an non? ille, sciebam, ait; cui Dux, cur ergo, aut non puniuisti, aut non indicasti? Ergo iussit ambos suspendi, et hac seueritate legem sanxit. Memoriæ etiam occurrit factum Catholici Hispani.G2 Arianum Gottum tempore Le uigildi ad probationem ignis prouocantis; cum enim verbis et rationibus nihil prosiceret; est, ait, digito meo annulus aureus, ego eum in ignem iaceo, tu candentem collige: proiectumq; inter prunas annulum, ita igniri permissit, vt ei similis cerneretur, conuersusque ad hæreticum, ait; si vera est prosequutio tua sume eum ab igne, illo autem resistente, ait. Immensa Trinitas Deus, si quid indignum te credo, ostende, certè si recta est fides mea, nihil mihipræualebunt hæc sæua incendia, et ablatum ab igue annuium, diutissimè palma sustinuit, et nihil nocuit. Hæc non suit iudiciaria inquisitio, sed contestatio veræ, ac sinceræ fidei. Legimus de Roberto Cantuariensi Episcopo, cum Regi Eduardo
G1lib.2. Not ueg. c.27. G2Grep. lib. de gloria Confesser cap. 14.
persuasisset, vt Emmam matrem adigeret, ob suspicionem stupri cum Aduino Vintoniensi Episcopo, commissi, ad hunc se modum expurgaret, et ea igne maneret illæsa, timore correptam, incontinentem ex Anglia fugisse, ibique breui animimærore contabuisse. G1 In vita B. Ioannis Elemosinarij mense Iunij legitur, Leuntium cum ægrotaret, et præsæntiret mortem appropinquantem coram plurimis iussisse adferri turribulum plenum candentibus carbonibus, et eos accepisse carbones, et insudisse in sinum, et omnibus audientibus dixisse. Benedictus Deus, qui olim Rubum conseruauit incombustum, is mihi sit testis sidelis, quod quemadmodum meas vestes non attigit, hæc quæ est in igne vrendi vis, ita nec ego attigi mulierem toto tempore vitæ meæ. Idem iudicium in Callia subiuit B. Briccius, B. Martini in sede Turonensi successor: hunc enim populus reum agebat stupri cum muliere Religiosæ professionis commissi, quæ linteamina Episcopilauare solita erat, et ex aliquo improbo pepererat. Briccius iussit ipsum infantem nondum menstruum in medium adduci, et coram populo interrogauit, num ipse pater eius foret? Resp. infans, eum non esse, sed alium, quem non nominauit. Fiebant hæc virtute Diuma, sed plebs dæmonis operæ adscribebat, prunis itaq; ardentibus biretum implet Briccius, et tota defert v be illæsus, se sic à libidinis carnalis flagitio alienum prosessus, quemad modum flammis vestimentum intactum. Petrus Massiliensis Presbyter suspectus de hæresi Antiochie (11) ipso die parasceues, sacrosanctam Christi Domini Lanceam gestans manu, nudus corpore, per congeriem latam lignorum ardentem, mediosque ignes illæsus euasit. G2Poppo Danus Presbyter in fidei Christianæ probationem vestem prius cera copiosa illeuit, eamq; indutus in medio populi circulo sic se in flammam intulit, et perstitit sine vllo doloris sensu (quod sanctè affirmabat) donec vestis tota corpori circumfusa, intacta flammis cute in fauillas redigeretur, eo permoto miraculo Dani, duelli purgatione sublata, ignis purgationem introduxerunt.G3 A Theodoro Lectore historia refertur huiusmodi. Tempore Martiani duos Episcopos, vnum catholicum, Arianum alterum, principio verbis disputasse de sidei dogmate controuerso, deinde catholicum conditionem concertatori proposuisse, vt vanis disceptationibus prætermissis, rogum iguis secum ingrederetur, et sidei suæ veritatem vterque hoc indicio Deo comprobaret test,
G1Polilor. Virgil.lib. 2. histor. Anglicar. G2Paulus Fmil. hist. franc. lib. 4. G3Crantzius lib. 3. metrop.e.43.
denique Arianum detrectasse ingredi, Orthodoxum nihil moratum, ingressumq; ex ipso rogo multis disseruisse, et nec minimum vstulatum egressum fuisse, vera narratio, sed res non sub Martiano, vt aiunt aliqui, sed sub Anastasio accidit, vt melius à Cedreno, et Nicephoro proditum est. lib. 15. cap. 23. Petrus Archiepiscopus Florentmus, accusatus symoniæ, quòd pecunia dignitate potitus esset, co (04) stituto publico die purgationis per ignem. In publico duæ lignorum strues, longitudinis decem pedum, latitudinis quinque, altitudinis quatuor cum dimidio factæ sunt: inter vtrasque semita erat latitudinis vnius btachij ardentibus prunis strata. Facto ipso die sacro, et inuocato Dei auxilio ad eius innocentiam demonstrandam ingreditur per medios igmum globos, flamma in altum ascendente, calcatq; ardentes prunas, quæ erantin via, inter lignorum strues accensas, et cum vellet per easdem flammas reuerti, neque corpori, neque vestimentis vllo adustionis signo inhærente, à populo retinetur, illæsusque egreditur, et sic populus edoctus fuitrei veritatem.G1 Vide quam mirabilis Deus in sanctis suis. Cæsarius Cisterciensis hæc refert. In Cameraco Ciuitate Episcopali infra quinquennium hoc plures he (11) retici comprehe (02) si sunt, qui omnes timore mortis suam persidiam negauerunt. Missus est ab Episcopo Clericus, qui negantes per candens ferrum examinaret, adustos hæreticos esse sententiaret, examinati sunt omnes, et omnes combusti sunt, qui cum traherentur ad p nam, vnus ex eis nobilis sanguine reseruatur à Clerico ad vitam, si fortè illum quoquo modo reducere posset ad p nitentiam, cui sic dixit. Homo nobilis es, misereor tui, et compatior animæ tuæ, rogo, et moneo, vt adhuc de tanta persidia rescipiscas, et de errore ad veritatem redeas, ne per mortem temporalem, æternam ne incurras mortem; ad hæcille resp. Anvs sebe proçitai pes svtooliy. Experimento didici me errasse, si sera p nitentia mihi prodesse posset, non renuerem consiteri: cui cum ille diceret, p nitentiam veram nunquam esse seram, vocauit Sacerdotem, confessus est homo errorem suum ex toto corde, Deo promittens, si vita concederetur satisfactionem. Vt autem pius Dominus vim odenderet confessionis, mox, vt pænitens ce (11) pit peccata sua consiteri, ce (11) pit et ipsa combustura in manu pe (11) nitentis paulatim minui, que (11) in tantum, et aspiciente decreuit, in quantum co fessio prosecit: Medietate confessionis peracta, media pars plage (11) est sanata, vt autem confessionem totam compleuit, et virtus ipsa confessionis combusturam, tam in colore, quàm in dolore deleuit, et manus pristinam sanitatem recepit. Vocatus est
G1Guicciar. lib. 3. et Volater. in antrop. eu (05) ijs quæ phij comi neus libr. 8. histor. c. 19. qui tempore ille vixit. Lib.3. mi racul.cap. 16. et 17.
vir à iudice ad ignem, ad quem Clericus, quare eum vocatis? vt ardeat, inquit, eo quòd in examinatione combustus sit, tunc clericus ostendens manum eius sanissimam liberamt eum à p nis, ce (11) teris igne consumptis. Magister Conradus Abbati recensuit sequens exemplum, quod ante paucos annos apud Argentinam recordabatur accidisse. Decem he (11) retici in eadem Ciuitate Argentine (11) , que (11) et Stransburgh comprehensi sunt, qui cum negarent, per iudicium candetis ferri conuicti, sententia incendij sunt damnati. Die statuto, cum ducerentur ad ignem, quidam ex comitantibus vni illorum dicebat, miser damnatus es, age vel nunc p nitentiam peccata tua confitendo, ne post incendia corporis, que (11) momentanea sunt, animam tuam ignis gehennalis e (11) ternaliter comburat, cui cum ille diceret considero quidem me errasse, sed timeo p nitentiam tante (11) necessitatis minus acceptam esse Deo, Respon.ex corde tantum confitere, Deus est misericors, et pe (11) nitentiam suscipiet, mira res: mox enim, vt homo confessus est perfidiam, manus eius plenam accepit sanitatem; tardante eo in confessione, cum à Iudice vocaretur ad p nam Confessor eius Iudici respond. Non est iustu (05) , vt homo innocens damnetur iniustè, in cuius manu dum nullum combustionis vestigium reperiretur, dimissus est. Habebat idem homo vxorem non longè à Ciuitate, manentem, horum que dicta sunt prorsus ignaram, ad quam cum venisset gaudens, dixissetque Benedictus Deus, qui liberauit me hodie ab interitu corporis, et animæ, causam eiexponens, Respon. illa; quid fecisti ò miserrime? quid egisti? vt quid propter momentaneum dolorem recessisti à side tua sana, et sancta? magis debueras si fieri posset centies corpus tuum incendijs subijcere, quàm à tam probata side semel recedere: sed quem non seducat vox serpentina? Immemor ilie beneficij sibi Diuinitus collati, immemor tam euidentis miraculi consilio vxoris, acquieuit, et errorem pristinum resumpsit: Deus verò non immemor vindictæ pro tanta ingratitudine, manum plagauit vtriusque, renouatum est incendium in manu hæretici, et quia coniux auctrix extitit resumpti erroris, consors facta est recidiuiui doloris. Tam vehemens erat incendium, vt ossa manuu (05) m penetraret, et cum vti non auderent clamoribus in villa. qnos vis extorsit doloris, fugerunt in nemus vicinum, illic vt lupi vlulantes, quid verbis immorer? proditi sunt, in Ciuitatem reducti sunt, simulq; in ignem nondum planè extinctum missi, et in cinerem redacti. Quid quæso rei? an hæresi flamma, quòd vmbra corpori?
Altero quoque stupendo planè euentu Deus comprobauit, et arreptitio vsus carnifice in hæretico puniendo, stet in ore duorum testium veritas, Bernardi, a videlicet Luxemburgi, et illius vetustioris Tho næ b Brabantini, cuius adscribam verba. Erat circa Cameracum quidam hæreticus astutus valde, qui metuens inquiri, et comburi à fratribus prædicatorum ordinis, qui in dicta Ciuitate eo tempore plurimos comburebant, finxit se arreptum à dæmone, et ob hoc ad Sanctum Aicardum in Aspera, obsessos curare potentem, ligatus ab amicis deductus est vt in eo non hæresim propalatam, sed turiam putarent. Et vt andiuit quidam Clericus à Dæmone obsessus, et ligatus, quòd Eligius Boogris (sta enim vocabatur hæreticus ille) poneretur in loco, subsequente nocte idem Clericus obsessus Diuino nutu solutus est, et aggregans mattas, et stramina, atque Ecclesive scamna super ligatum hæreticum Eligium, cumulauit. Ludum autem, et furias credens ille diffimulat quò ad vsque Clericus ignem de lampade sumens, comburere hæreticum c pit, et tunc hæreticus exclamauit, ad cuius vocem expergefacti custodes, cum ignem extinguere niterentur, clericus arrepto gladio, quem casu iuxta lectum inuenit, omnes violenter abegit, et hæreticum in igne consumpsit, Nec mora, Diuino exacto mdicio, clericus à dæmone liberatus est, et planè sospes apparuit. Cregorius Turonensis narrat historiam de Diacono catholico, cum presbytero Ariano disputante, et ad fidei veritatem comprobandam sic prouocante factis rei veritas approbetur.G1 Succendatur ignis æneus et in feruenti aqua annulus alicuius proijciatur, qui verò eum sustulerit ex vnda seruenti, ille iustitiam consequi comprobetur. conditionem hæreticus accipit, interea Diaconus diffidentia quadam tentatus, vnguentis quibusdam brachium, manumq; illinit, hæreticus negat periculum subire; cum Catholicus brachium liniret, hæreticus vidit vnguentis delibusum, exclamat aduersarium magicis artibus, et præsidijs considere, non fidei, oritur altercatio. His itaque litigantibus, superuenit Diaconus ahus ab Vrbe Rauenna, Hiacintus nomine, sciscitansq; quæ nam esset illa altercatio, vt veritatem cognouit, nec moratus, extracto à vestimentis brachio in æneum dextram mergit, annulus autem, qui iniectus fuerat erat valde leuis, ac paruulus, nec minus ferebatur ab vnda feruenti, quàm vento fieri posse palea, quem diu, multumque quæsitum infra vnius horæ spatium repetit, accendebatur interea vehementer ignis sub dolio, quo validius feruens, non facilè posset assequi annulus à manu
aIn Catha. hære ticoru (05) littera. c. bBoni vaiuersa. lis lib. 2. cap. vlt. G1Libr. 1. de gloriamar tyru c. 1.
quærentis, extractusq; tandem, nihil Diaconus sensit in carne sua sed potius protestatur in imo esse frigidum æneum, in sumn itate vero calorem teporis modici continentem. Quod cernens hæreticus valde consusus inijcit manum audax in æneo dicens præstabit mihi hæc fides mea, iniecta mann protinus vsque 3d ossium internodia omnis caro liquefacta defluxit, et sic altercatio finem accepit. Sanctus Cingulsus Martyr periculum facit de corrupta fide impudicæ eius vxoris, et ad quendam sontem veniunt, ipse, et vxor, et his vocibus vxorem compellat. Multa quidem de te coniux passim f da, indigia natalibus tuis audio, et adhuc mihi quidem certo non constat, vere ne, an falso illa dicanrur. Tum illa, etiam intrepidè inrando falsos de serumores vulgatos, ait, nec vnquam alieno concubitu pollutam. At Cingulfus, Diuina, inquit, piouidentia, quàm nihil fugit; vt se res habeat iam certis declat bit iniditijs. En fons hic positus est, nec frigidus valde, nec immodicè calidus, in huncigitur mitte manum, et è fundo lapillum extrahe, et si quidem à cnlpa es aliena nihil mali patieris, si autem polluta es, non siner Deus latere scelus tuum. Illa Sancti Viri, sicut alios omnes, ita hos quoq; sermones vecordiæ aseribens, incunctanter manum iniecit in sontem. Ecce autem simul atq; lapillum secum retrahere conata est, membris ferè omnibus obrigescit, et in digitis, et brachio, quousque aqua pertigit, abstracta cute, nuda caro cernitur, nihilq; aliud misera, nisi repentinum interitum expectat.G1 Conuictam adulterij vxorem deseruit, nec diu post vxoris hortatu ab Adultero occisus fuit. Desuperstitiosis. Cap. XXIV. Doctrina. Qvi parui faciunt discere ritus superstitiosos, et cos exercere, sciant omnium superstitionum, et vanarum obseruationum inuentorem esse Diabolum; qui principio mundi statim in Idolatriam ferè totum genus humanum pellexit. Quiergo superstitiosas obseruationes colunt, et amant, docent se non Ch isti, sed diaboli discipulos esse, et eius magisterium amare; in eius ludo doctos esse, et alienos à doctrina Ecclesiæ Catholicæ. Sed mirum est aliquem posse his præstigijs se dare, qui norit exitum insælicem Magorum, et præstigiatorum. Inuentos
G1Gothifr. Viterb. in Chro. Cra cius lib.4. Saxoa.ca. 26. G2Lib. 10. c. 35.
hunc bis exustarum ædium reum, Ergo comprehensum sistic iudici. Iudex æquuleo iubet torqueri ipse confessus omnia in rotam conijcitur. Tam admiranda sunt Dei iudicia. Aliud adscribam ex vrna f cunda Cæsarij.G1 Rollo Normanorum Dux, qui Robertus postea vocatus est, nouerat suos in latrocinia, furta, rapinasq; propendere, idcirco seueras de his, leges tulit, quarum metu pollicens sibi omnium securitatem, iussit Rusticos intrepidè Rusticani operis instrumenta in agris relinquere. Quidam ex agricolis domum reuersus, ab importuna vxore rogatus, cur instrumenta non apportaret, Ducis præceptum obiecit, at illa furtim ex agro instrumenta subduxit, et abscondit vt maritum redderet cautiorem: reuersus vir in agrum, vbi non reperit quæ reliquerat, rem adloci præsectum defert, ille ad Ducem: vocatus à Duce rusticus pre (11) tium accipit amissorum, iubetur Præsectus ignis purgatione adhibita furem explorare, primus conatus irritus fuit, nam iguis furem non prodidit, licet omnes Rustici subijssent scrutinium. Tum Dux versus ad Episcopum. Deus, inquit, Christianorum, si est conscius secretorum, cur furem non prodit? Episcopus adhuc non benè firmatum in religione non corripuit, sed causam prætendit, quia ignis nondum furem attigisset, iubetur dilige (02) tius inquirere, Præfectus e (02) t apud Vicinas illas inquirit Villas, nec quisquam repertus est. Vocatus à Duce Rusticus, an cur indicarit, rem in agro esse, rogatur, ille, nemini præterquam vxori dixisse resp. Vxor quæstionibus admora, furtum fatetur; tu (05) Dux marito, clam vocato, sciebas, inquit, vxorem furacem esse, an non? ille, sciebam, ait; cui Dux, cur ergo, aut non puniuisti, aut non indicasti? Ergo iussit ambos suspendi, et hac seueritate legem sanxit. Memoriæ etiam occurrit factum Catholici Hispani.G2 Arianum Gottum tempore Le uigildi ad probationem ignis prouocantis; cum enim verbis et rationibus nihil prosiceret; est, ait, digito meo annulus aureus, ego eum in ignem iaceo, tu candentem collige: proiectumq; inter prunas annulum, ita igniri permissit, vt ei similis cerneretur, conuersusque ad hæreticum, ait; si vera est prosequutio tua sume eum ab igne, illo autem resistente, ait. Immensa Trinitas Deus, si quid indignum te credo, ostende, certè si recta est fides mea, nihil mihipræualebunt hæc sæua incendia, et ablatum ab igue annuium, diutissimè palma sustinuit, et nihil nocuit. Hæc non suit iudiciaria inquisitio, sed contestatio veræ, ac sinceræ fidei. Legimus de Roberto Cantuariensi Episcopo, cum Regi Eduardo
G1lib.2. Not ueg. c.27. G2Grep. lib. de gloria Confesser cap. 14.
persuasisset, vt Emmam matrem adigeret, ob suspicionem stupri cum Aduino Vintoniensi Episcopo, commissi, ad hunc se modum expurgaret, et ea igne maneret illæsa, timore correptam, incontinentem ex Anglia fugisse, ibique breui animimærore contabuisse. G1 In vita B. Ioannis Elemosinarij mense Iunij legitur, Leuntium cum ægrotaret, et præsæntiret mortem appropinquantem coram plurimis iussisse adferri turribulum plenum candentibus carbonibus, et eos accepisse carbones, et insudisse in sinum, et omnibus audientibus dixisse. Benedictus Deus, qui olim Rubum conseruauit incombustum, is mihi sit testis sidelis, quod quemadmodum meas vestes non attigit, hæc quæ est in igne vrendi vis, ita nec ego attigi mulierem toto tempore vitæ meæ. Idem iudicium in Callia subiuit B. Briccius, B. Martini in sede Turonensi successor: hunc enim populus reum agebat stupri cum muliere Religiosæ professionis commissi, quæ linteamina Episcopilauare solita erat, et ex aliquo improbo pepererat. Briccius iussit ipsum infantem nondum menstruum in medium adduci, et coram populo interrogauit, num ipse pater eius foret? Resp. infans, eum non esse, sed alium, quem non nominauit. Fiebant hæc virtute Diuma, sed plebs dæmonis operæ adscribebat, prunis itaq; ardentibus biretum implet Briccius, et tota defert v be illæsus, se sic à libidinis carnalis flagitio alienum prosessus, quemad modum flammis vestimentum intactum. Petrus Massiliensis Presbyter suspectus de hæresi Antiochie (11) ipso die parasceues, sacrosanctam Christi Domini Lanceam gestans manu, nudus corpore, per congeriem latam lignorum ardentem, mediosque ignes illæsus euasit. G2Poppo Danus Presbyter in fidei Christianæ probationem vestem prius cera copiosa illeuit, eamq; indutus in medio populi circulo sic se in flammam intulit, et perstitit sine vllo doloris sensu (quod sanctè affirmabat) donec vestis tota corpori circumfusa, intacta flammis cute in fauillas redigeretur, eo permoto miraculo Dani, duelli purgatione sublata, ignis purgationem introduxerunt.G3 A Theodoro Lectore historia refertur huiusmodi. Tempore Martiani duos Episcopos, vnum catholicum, Arianum alterum, principio verbis disputasse de sidei dogmate controuerso, deinde catholicum conditionem concertatori proposuisse, vt vanis disceptationibus prætermissis, rogum iguis secum ingrederetur, et sidei suæ veritatem vterque hoc indicio Deo comprobaret test,
G1Polilor. Virgil.lib. 2. histor. Anglicar. G2Paulus Fmil. hist. franc. lib. 4. G3Crantzius lib. 3. metrop.e.43.
denique Arianum detrectasse ingredi, Orthodoxum nihil moratum, ingressumq; ex ipso rogo multis disseruisse, et nec minimum vstulatum egressum fuisse, vera narratio, sed res non sub Martiano, vt aiunt aliqui, sed sub Anastasio accidit, vt melius à Cedreno, et Nicephoro proditum est. lib. 15. cap. 23. Petrus Archiepiscopus Florentmus, accusatus symoniæ, quòd pecunia dignitate potitus esset, co (04) stituto publico die purgationis per ignem. In publico duæ lignorum strues, longitudinis decem pedum, latitudinis quinque, altitudinis quatuor cum dimidio factæ sunt: inter vtrasque semita erat latitudinis vnius btachij ardentibus prunis strata. Facto ipso die sacro, et inuocato Dei auxilio ad eius innocentiam demonstrandam ingreditur per medios igmum globos, flamma in altum ascendente, calcatq; ardentes prunas, quæ erantin via, inter lignorum strues accensas, et cum vellet per easdem flammas reuerti, neque corpori, neque vestimentis vllo adustionis signo inhærente, à populo retinetur, illæsusque egreditur, et sic populus edoctus fuitrei veritatem.G1 Vide quam mirabilis Deus in sanctis suis. Cæsarius Cisterciensis hæc refert. In Cameraco Ciuitate Episcopali infra quinquennium hoc plures he (11) retici comprehe (02) si sunt, qui omnes timore mortis suam persidiam negauerunt. Missus est ab Episcopo Clericus, qui negantes per candens ferrum examinaret, adustos hæreticos esse sententiaret, examinati sunt omnes, et omnes combusti sunt, qui cum traherentur ad p nam, vnus ex eis nobilis sanguine reseruatur à Clerico ad vitam, si fortè illum quoquo modo reducere posset ad p nitentiam, cui sic dixit. Homo nobilis es, misereor tui, et compatior animæ tuæ, rogo, et moneo, vt adhuc de tanta persidia rescipiscas, et de errore ad veritatem redeas, ne per mortem temporalem, æternam ne incurras mortem; ad hæcille resp. Anvs sebe proçitai pes svtooliy. Experimento didici me errasse, si sera p nitentia mihi prodesse posset, non renuerem consiteri: cui cum ille diceret, p nitentiam veram nunquam esse seram, vocauit Sacerdotem, confessus est homo errorem suum ex toto corde, Deo promittens, si vita concederetur satisfactionem. Vt autem pius Dominus vim odenderet confessionis, mox, vt pænitens ce (11) pit peccata sua consiteri, ce (11) pit et ipsa combustura in manu pe (11) nitentis paulatim minui, que (11) in tantum, et aspiciente decreuit, in quantum co fessio prosecit: Medietate confessionis peracta, media pars plage (11) est sanata, vt autem confessionem totam compleuit, et virtus ipsa confessionis combusturam, tam in colore, quàm in dolore deleuit, et manus pristinam sanitatem recepit. Vocatus est
G1Guicciar. lib. 3. et Volater. in antrop. eu (05) ijs quæ phij comi neus libr. 8. histor. c. 19. qui tempore ille vixit. Lib.3. mi racul.cap. 16. et 17.
vir à iudice ad ignem, ad quem Clericus, quare eum vocatis? vt ardeat, inquit, eo quòd in examinatione combustus sit, tunc clericus ostendens manum eius sanissimam liberamt eum à p nis, ce (11) teris igne consumptis. Magister Conradus Abbati recensuit sequens exemplum, quod ante paucos annos apud Argentinam recordabatur accidisse. Decem he (11) retici in eadem Ciuitate Argentine (11) , que (11) et Stransburgh comprehensi sunt, qui cum negarent, per iudicium candetis ferri conuicti, sententia incendij sunt damnati. Die statuto, cum ducerentur ad ignem, quidam ex comitantibus vni illorum dicebat, miser damnatus es, age vel nunc p nitentiam peccata tua confitendo, ne post incendia corporis, que (11) momentanea sunt, animam tuam ignis gehennalis e (11) ternaliter comburat, cui cum ille diceret considero quidem me errasse, sed timeo p nitentiam tante (11) necessitatis minus acceptam esse Deo, Respon.ex corde tantum confitere, Deus est misericors, et pe (11) nitentiam suscipiet, mira res: mox enim, vt homo confessus est perfidiam, manus eius plenam accepit sanitatem; tardante eo in confessione, cum à Iudice vocaretur ad p nam Confessor eius Iudici respond. Non est iustu (05) , vt homo innocens damnetur iniustè, in cuius manu dum nullum combustionis vestigium reperiretur, dimissus est. Habebat idem homo vxorem non longè à Ciuitate, manentem, horum que dicta sunt prorsus ignaram, ad quam cum venisset gaudens, dixissetque Benedictus Deus, qui liberauit me hodie ab interitu corporis, et animæ, causam eiexponens, Respon. illa; quid fecisti ò miserrime? quid egisti? vt quid propter momentaneum dolorem recessisti à side tua sana, et sancta? magis debueras si fieri posset centies corpus tuum incendijs subijcere, quàm à tam probata side semel recedere: sed quem non seducat vox serpentina? Immemor ilie beneficij sibi Diuinitus collati, immemor tam euidentis miraculi consilio vxoris, acquieuit, et errorem pristinum resumpsit: Deus verò non immemor vindictæ pro tanta ingratitudine, manum plagauit vtriusque, renouatum est incendium in manu hæretici, et quia coniux auctrix extitit resumpti erroris, consors facta est recidiuiui doloris. Tam vehemens erat incendium, vt ossa manuu (05) m penetraret, et cum vti non auderent clamoribus in villa. qnos vis extorsit doloris, fugerunt in nemus vicinum, illic vt lupi vlulantes, quid verbis immorer? proditi sunt, in Ciuitatem reducti sunt, simulq; in ignem nondum planè extinctum missi, et in cinerem redacti. Quid quæso rei? an hæresi flamma, quòd vmbra corpori?
Altero quoque stupendo planè euentu Deus comprobauit, et arreptitio vsus carnifice in hæretico puniendo, stet in ore duorum testium veritas, Bernardi, a videlicet Luxemburgi, et illius vetustioris Tho næ b Brabantini, cuius adscribam verba. Erat circa Cameracum quidam hæreticus astutus valde, qui metuens inquiri, et comburi à fratribus prædicatorum ordinis, qui in dicta Ciuitate eo tempore plurimos comburebant, finxit se arreptum à dæmone, et ob hoc ad Sanctum Aicardum in Aspera, obsessos curare potentem, ligatus ab amicis deductus est vt in eo non hæresim propalatam, sed turiam putarent. Et vt andiuit quidam Clericus à Dæmone obsessus, et ligatus, quòd Eligius Boogris (sta enim vocabatur hæreticus ille) poneretur in loco, subsequente nocte idem Clericus obsessus Diuino nutu solutus est, et aggregans mattas, et stramina, atque Ecclesive scamna super ligatum hæreticum Eligium, cumulauit. Ludum autem, et furias credens ille diffimulat quò ad vsque Clericus ignem de lampade sumens, comburere hæreticum c pit, et tunc hæreticus exclamauit, ad cuius vocem expergefacti custodes, cum ignem extinguere niterentur, clericus arrepto gladio, quem casu iuxta lectum inuenit, omnes violenter abegit, et hæreticum in igne consumpsit, Nec mora, Diuino exacto mdicio, clericus à dæmone liberatus est, et planè sospes apparuit. Cregorius Turonensis narrat historiam de Diacono catholico, cum presbytero Ariano disputante, et ad fidei veritatem comprobandam sic prouocante factis rei veritas approbetur.G1 Succendatur ignis æneus et in feruenti aqua annulus alicuius proijciatur, qui verò eum sustulerit ex vnda seruenti, ille iustitiam consequi comprobetur. conditionem hæreticus accipit, interea Diaconus diffidentia quadam tentatus, vnguentis quibusdam brachium, manumq; illinit, hæreticus negat periculum subire; cum Catholicus brachium liniret, hæreticus vidit vnguentis delibusum, exclamat aduersarium magicis artibus, et præsidijs considere, non fidei, oritur altercatio. His itaque litigantibus, superuenit Diaconus ahus ab Vrbe Rauenna, Hiacintus nomine, sciscitansq; quæ nam esset illa altercatio, vt veritatem cognouit, nec moratus, extracto à vestimentis brachio in æneum dextram mergit, annulus autem, qui iniectus fuerat erat valde leuis, ac paruulus, nec minus ferebatur ab vnda feruenti, quàm vento fieri posse palea, quem diu, multumque quæsitum infra vnius horæ spatium repetit, accendebatur interea vehementer ignis sub dolio, quo validius feruens, non facilè posset assequi annulus à manu
aIn Catha. hære ticoru (05) littera. c. bBoni vaiuersa. lis lib. 2. cap. vlt. G1Libr. 1. de gloriamar tyru c. 1.
quærentis, extractusq; tandem, nihil Diaconus sensit in carne sua sed potius protestatur in imo esse frigidum æneum, in sumn itate vero calorem teporis modici continentem. Quod cernens hæreticus valde consusus inijcit manum audax in æneo dicens præstabit mihi hæc fides mea, iniecta mann protinus vsque 3d ossium internodia omnis caro liquefacta defluxit, et sic altercatio finem accepit. Sanctus Cingulsus Martyr periculum facit de corrupta fide impudicæ eius vxoris, et ad quendam sontem veniunt, ipse, et vxor, et his vocibus vxorem compellat. Multa quidem de te coniux passim f da, indigia natalibus tuis audio, et adhuc mihi quidem certo non constat, vere ne, an falso illa dicanrur. Tum illa, etiam intrepidè inrando falsos de serumores vulgatos, ait, nec vnquam alieno concubitu pollutam. At Cingulfus, Diuina, inquit, piouidentia, quàm nihil fugit; vt se res habeat iam certis declat bit iniditijs. En fons hic positus est, nec frigidus valde, nec immodicè calidus, in huncigitur mitte manum, et è fundo lapillum extrahe, et si quidem à cnlpa es aliena nihil mali patieris, si autem polluta es, non siner Deus latere scelus tuum. Illa Sancti Viri, sicut alios omnes, ita hos quoq; sermones vecordiæ aseribens, incunctanter manum iniecit in sontem. Ecce autem simul atq; lapillum secum retrahere conata est, membris ferè omnibus obrigescit, et in digitis, et brachio, quousque aqua pertigit, abstracta cute, nuda caro cernitur, nihilq; aliud misera, nisi repentinum interitum expectat.G1 Conuictam adulterij vxorem deseruit, nec diu post vxoris hortatu ab Adultero occisus fuit. Desuperstitiosis. Cap. XXIV. Doctrina. Qvi parui faciunt discere ritus superstitiosos, et cos exercere, sciant omnium superstitionum, et vanarum obseruationum inuentorem esse Diabolum; qui principio mundi statim in Idolatriam ferè totum genus humanum pellexit. Quiergo superstitiosas obseruationes colunt, et amant, docent se non Ch isti, sed diaboli discipulos esse, et eius magisterium amare; in eius ludo doctos esse, et alienos à doctrina Ecclesiæ Catholicæ. Sed mirum est aliquem posse his præstigijs se dare, qui norit exitum insælicem Magorum, et præstigiatorum. Inuentos
мог в паре мест ошибиться, уж не обессудь, как запомнил